Tijdens de bevalling kunnen verschillende vormen van pijnstilling worden toegediend. Wat zijn de overwegingen om hier wel of niet voor te kiezen en wat zijn de voor- en nadelen voor moeder en kind? In dit blog belicht ik niet alleen vanuit lichamelijk oogpunt wat de voor- en nadelen zijn, maar vooral ook vanuit emotioneel oogpunt wat er gebeurt als je kiest voor pijnbestrijding.
Het blijft natuurlijk altijd een persoonlijke keuze die je misschien pas op het moment zelf maakt. Denk er altijd goed over na en wat je ook besluit, hopelijk kun je een weloverwogen besluit maken en helpt dit blog je hierbij.
Welke pijnbestrijding is mogelijk tijdens de bevalling
Er zijn verschillende vormen van pijnbestrijding tijdens de bevalling:
Ruggenprik/ook wel epidurale verdoving
Een epiduraal is een van de meest gebruikte vormen van pijnstilling tijdens de bevalling. Het verdooft de onderkant van het lichaam door verdoving in de rug in de buurt van het ruggenmerg te injecteren. Hoe komt het bij de baby: het verdovingsmiddel komt in de bloedbaan van de moeder terecht en op deze manier kan het de placenta bereiken.De nadelen voor de baby:
- Vertraging van de bevalling: Een epiduraal kan de weeën vertragen, wat kan leiden tot langere bevallingen en mogelijk het gebruik van hulpmiddelen zoals een vacuümpomp of tangverlossing.
- Lage bloeddruk bij de moeder: Een epiduraal kan de bloeddruk van de moeder verlagen, wat in sommige gevallen de bloedstroom naar de placenta kan verminderen en de zuurstoftoevoer naar de baby kan beïnvloeden. Dit kan leiden tot een tragere hartslag bij de baby.
- Moeilijke start voor de baby: Er is enig bewijs dat baby’s die geboren worden na een bevalling met epidurale verdoving, iets meer kans hebben om bij de geboorte ademhalingsondersteuning nodig te hebben.
Pethidine of morfine (opiaten)
Dit zijn pijnstillers die via een injectie of infuus worden toegediend. Ze hebben een systemisch effect, wat betekent dat ze door het hele lichaam werken. Omdat deze medicijnen via de bloedbaan reizen, kunnen ze de baby bereiken via de placenta. De placenta laat kleine moleculen door, waaronder medicijnen. Zodra het medicijn de placenta passeert, komt het in de bloedbaan van de baby terecht.
- Ademhalingsdepressie: Opiaten kunnen bij de baby ademhalingsproblemen veroorzaken, vooral als de medicijnen vlak voor de geboorte worden toegediend. De baby kan trager of minder diep ademen na de bevalling.
- Sufheid en lethargie: Baby’s kunnen slaperig, suf of lusteloos zijn na de geboorte, wat van invloed kan zijn op hun vermogen om direct na de geboorte te drinken en te reageren. Dit kan het begin van de borstvoeding bemoeilijken.
- Vertraagde reflexen: Opiaten kunnen de natuurlijke reflexen van een pasgeborene, zoals de zuig- en grijpreflex, beïnvloeden, wat een uitdaging kan vormen bij de eerste voeding.
Lachgas (distikstofmonoxide)
Lachgas is een licht verdovende stof die via een masker wordt ingeademd. Het is een minder sterke vorm van pijnstilling in vergelijking met een epiduraal of opiaten, maar kan effectief zijn in het verminderen van de pijn.
Lachgas wordt, lichamelijk gezien, beschouwd als een van de veiligere vormen van pijnbestrijding voor de baby, omdat het snel uit het systeem verdwijnt en geen significante invloed lijkt te hebben op de baby. Er zijn weinig nadelige effecten bekend, en de baby vertoont meestal geen tekenen van ademhalingsproblemen of sufheid.
Spinale verdoving
Een spinale verdoving werkt vergelijkbaar met een epiduraal, maar wordt meestal kortdurend gebruikt bij een keizersnede of soms bij een vaginale bevalling. De verdoving wordt direct in de spinale vloeistof geïnjecteerd.
- Mogelijke invloed op ademhaling: Ook een spinale verdoving kan bijwerkingen hebben op de baby. Net zoals bij een epiduraal kan het invloed hebben op de bloeddruk van de moeder en indirect op de baby.
Het is altijd belangrijk om deze opties met de zorgverlener te bespreken, zodat je de juiste beslissing kunt nemen op basis van jouw specifieke situatie. Zorgverleners houden de conditie van de baby tijdens de bevalling zorgvuldig in de gaten en kunnen indien nodig actie ondernemen om eventuele negatieve effecten te minimaliseren.
Hoe komt de pijnstilling bij de baby terecht
Pijnstillers die tijdens de bevalling aan de moeder worden toegediend, kunnen de baby bereiken via de placenta, de belangrijkste verbinding tussen de moeder en de baby. De placenta zorgt ervoor dat voedingsstoffen, zuurstof en afvalstoffen tussen moeder en baby worden uitgewisseld, maar het laat ook veel medicijnen en stoffen die in het bloed van de moeder circuleren door.
Als medicijnen vlak voor de geboorte worden toegediend, hebben deze meer kans om bij de baby problemen te veroorzaken na de geboorte. Na het passeren van de placenta kan het leiden tot tijdelijke bijwerkingen, zoals sufheid of problemen met ademhaling.
Hoe lang blijven medicijnen in de baby?
De lever en nieren van een pasgeboren baby zijn nog niet volledig ontwikkeld, wat betekent dat ze medicijnen langzamer verwerken dan volwassenen. Dit kan ertoe leiden dat medicijnen langer in het lichaam van de baby blijven en de effecten langer duren.
Dit is vooral belangrijk bij opiaten, omdat baby’s soms na de geboorte moeite hebben om het medicijn uit hun lichaam te verwijderen. In sommige gevallen kunnen baby’s ademhalingsondersteuning nodig hebben totdat de medicatie volledig is uitgescheiden.
Medische monitoring
Pijnstilling tijdens de bevalling kan op verschillende manieren de baby bereiken, meestal via de placenta. De mate waarin de baby wordt beïnvloed, hangt af van het type pijnstilling, de dosis, de timing en hoe goed het lichaam van de baby de medicijnen kan verwerken.
Zorgvuldige monitoring door medische professionals is belangrijk. Het is belangrijk om altijd met de verloskundige of arts te overleggen om de beste keuze te maken op basis van jouw situatie.
Wat doet pijnstilling voor de emotionele verbinding met de baby
Wanneer een moeder tijdens de bevalling niet volledig aanwezig of “in verbinding” is door het gebruik van pijnstillende medicatie, kan dit, vanuit emotioneel oogpunt, invloed hebben op zowel de moeder als de baby.
Vanuit pre- en perinataal oogpunt bekeken heeft de geboorte een diepe impact op het emotionele welzijn van je baby en zijn latere leven.
Enkele mogelijke emotionele gevolgen voor de baby zijn:
1. Gevoel van onthechting of verwarring
- Mogelijke ervaring van de baby: Baby’s kunnen al in de baarmoeder een vorm van bewustzijn en waarneming ontwikkelen. Wanneer jij als moeder door medicatie niet volledig bewust aanwezig bent, kan je baby het gevoel krijgen dat er iets “mis” is in de omgeving. Dit kan leiden tot een gevoel van verwarring of onthechting bij je baby.
- Emotioneel effect op de baby: Dit gevoel van onthechting later in het leven kan bijdragen aan gevoelens van onzekerheid, angst of een verstoorde hechting. De baby kan zich minder veilig voelen of een verminderde basisveiligheid ervaren, vooral wanneer de bevalling stressvol is voor zowel jou als moeder als de baby.
2. Verstoorde eerste bonding-ervaring
- Mogelijke ervaring van de baby: De eerste momenten na de geboorte zijn cruciaal voor de hechting tussen jou als moeder en je kind. Wanneer jij als moeder door medicatie vermoeid, versuft of niet volledig aanwezig bent, kan deze eerste interactie verstoord raken. Je baby, die afhankelijk is van deze eerste aanrakingen, geuren en geluiden, kan een gebrek aan nabijheid ervaren.
- Emotioneel effect op de baby: Dit kan mogelijk leiden tot een verstoorde hechtingsrelatie. De eerste momenten van oogcontact, huid-op-huid contact en aandacht, zijn belangrijke bouwstenen voor de veilige hechting. Als deze momenten worden gemist of als jij als moeder niet emotioneel beschikbaar bent, kan dit effect hebben op de hechting in de eerste maanden van het leven van je baby.
3. Invloed op stressregulatie
- Mogelijke ervaring van de baby: De geboorte is een intense fysieke en emotionele ervaring voor de baby. Tijdens een natuurlijke bevalling zonder medicatie komt er een grote hoeveelheid oxytocine (het “liefdeshormoon”) vrij, zowel bij de moeder als de baby, wat hen helpt om stress te reguleren en zich verbonden te voelen. Wanneer er medicatie wordt gebruikt, kan dit natuurlijke proces worden verstoord, waardoor de baby minder stressregulerende hulp van de moeder ervaart.
- Emotioneel effect op de baby: Zonder de kalmerende aanwezigheid en de oxytocine-uitwisseling met de moeder, kan de baby een hogere mate van stress ervaren tijdens en na de bevalling. Dit kan op korte termijn leiden tot prikkelbaarheid of huilbuien en, op lange termijn, mogelijk invloed hebben op de stressregulatie van de baby.
Daarnaast beperkt de toediening van synthetische oxytocine de aanmaak van natuurlijke oxytocine. Waardoor je als moeder na de geboorte kunt ervaren dat je ‘wat meer afstand voelt’ tot je kind. Dit kan invloed hebben op het hechtingsproces.
4. Verminderde lichaamsbewustzijn van de moeder
- Mogelijke ervaring van de baby: Wanneer je als moeder sterk onder invloed van medicatie bent, zoals bij een epidurale verdoving, kun je je lichaam minder goed aanvoelen. Dit kan leiden tot minder intuïtieve reacties tijdens de bevalling. Bijvoorbeeld, de natuurlijke impuls om je baby vast te houden, zachtjes te wiegen, of bepaalde houdingen aan te nemen, kan verstoord raken.
- Emotioneel effect op de baby: De baby kan minder profiteren van de fysieke interacties en signalen die normaal gesproken zorgen voor geruststelling en kalmte. Dit kan mogelijk leiden tot een moeilijkere overgang naar de buitenwereld, waarbij de baby moeite heeft om zich veilig en geborgen te voelen.
5. Beperkte interactie met de moeder na de bevalling
- Mogelijke ervaring van de baby: Na een bevalling met zware medicatie kun je als moeder versuft of uitgeput zijn. Dit kan ertoe leiden dat je minder alert en emotioneel aanwezig bent tijdens de eerste uren of zelfs dagen na de geboorte. Dit zijn cruciale momenten voor bonding en hechting.
- Emotioneel effect op de baby: Voor de baby kan het moeilijker zijn om zich veilig en geborgen te voelen zonder een sterke interactie met de moeder. Je baby is sterk afhankelijk van signalen zoals aanraking, oogcontact en de stem van jou als moeder voor geruststelling. Als dit ontbreekt, kan het proces van veilige hechting worden verstoord.
6. Indirecte emotionele gevolgen via de moeder
- Mogelijke ervaring van de baby: Het gebruik van medicatie tijdens de bevalling kan ook emotionele gevolgen hebben voor jou als moeder, zoals gevoelens van ontevredenheid of teleurstelling over de bevallingservaring. Als je je als moeder na de bevalling emotioneel afgesneden voelt van het proces, kan dit indirect invloed hebben op je emotionele beschikbaarheid voor je baby.
- Emotioneel effect op de baby: Wanneer je je als moeder emotioneel afgezonderd of overweldigd voelt, kan dit je vermogen om onmiddellijk een diepe, emotionele band met je baby te vormen belemmeren. Dit kan mogelijk leiden tot een gevoel van afstand tussen jullie, wat invloed kan hebben op de emotionele ontwikkeling van de baby.
Je eigen afweging
Bovenstaande punten wijzen op mogelijke emotionele effecten voor je baby. Maar het is altijd belangrijk om te benadrukken dat elke bevalling anders is en dat de impact van pijnstilling varieert van persoon tot persoon.
Mocht je ervoor kiezen pijnstilling te gebruiken tijdens je bevalling, zorg er dan voor dat er zorg en aandacht is voor jullie, voor het herstel van de moeder-baby relatie na de bevalling.
Het is ook belangrijk om in gedachten te houden dat een bevalling zonder pijnstilling niet per se betekent dat de moeder automatisch beter verbonden is met haar baby. Er kunnen zich ook situaties voordoen, waardoor de baby bijvoorbeeld wordt gescheiden van de ouders. In het geval een baby direct naar een couveuse moet.
Essentieel is je te beseffen dat voor een gezonde emotionele start meerdere factoren van belang zijn, waaronder je eigen welzijn en het vermogen om, zelfs na een medicatie-ondersteunde bevalling, tijd en aandacht te besteden aan je pasgeboren baby.
Problemen met de verbinding en hechtingsrelatie
Als holistisch therapeut richt op mij onder andere op de ouder-kind relatie en het herstellen van de hechting na zowel een heftige bevalervaring voor moeder als geboortetrauma voor je kind. Als ook hoe een veilige hechting na de geboorte kan worden ondersteund. Bijvoorbeeld als jij er bij je kind tegenaan loopt dat je bepaalde gedragskenmerken waarneemt, angst ziet of voelt bij je kind of je kindje veel huilt.
In mijn e-book lees je meer om de signalen bij je kind te herkennen en beter te begrijpen. Door een veilige hechting is je kind in staat sociale vaardigheden te ontwikkelen. Ik geef je makkelijk toepasbare tips die je kunt toepassen vanaf de zwangerschap tot in de kindertijd.
Vraag via deze link het e-book aan en ontvang ‘m direct in je mailbox.